Hiểu Đúng Về Định Giá và Bồi Thường Trong Bảo Hiểm TNDS

Định giá và bồi thường trong bảo hiểm TNDS

Bảo hiểm trách nhiệm dân sự (TNDS) đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ người tham gia giao thông trước các rủi ro bất ngờ. Tuy nhiên, trong thực tế, nhiều tranh chấp phát sinh liên quan đến cách định giá thiệt hại và số tiền bồi thường mà bảo hiểm phải chi trả. Hiện nay, có ba phương pháp định giá thiệt hại phổ biến:

1. Định giá theo kết luận trong tố tụng hình sự do cơ quan công an thực hiện.
2. Định giá theo chi phí sửa chữa thực tế từ các cơ sở sửa chữa.
3. Định giá theo giám định của doanh nghiệp bảo hiểm.

Dưới đây là phân tích chi tiết từng phương pháp và cách bảo hiểm áp dụng trong việc bồi thường.

Định giá theo kết luận của cơ quan công an

Trong trường hợp thiệt hại tài sản do tai nạn giao thông vượt ngưỡng khởi tố hình sự (quy định tại Điều 260 Bộ luật Hình sự), cơ quan công an sẽ yêu cầu Hội đồng định giá tiến hành định giá trong tố tụng hình sự.

• Mục đích: Xác định mức thiệt hại thực tế, làm căn cứ để quyết định có khởi tố vụ án hay không.
• Giá trị pháp lý: Kết luận này chỉ áp dụng trong các vụ án hình sự, không sử dụng trực tiếp để giải quyết tranh chấp dân sự. Tuy nhiên, nó vẫn có thể là nguồn tham khảo đáng tin cậy trong quá trình tranh tụng dân sự.

Định giá theo chi phí sửa chữa thực tế

Phương pháp này dựa trên báo giá sửa chữa từ các đơn vị sửa chữa hoặc gara ô tô, nhằm khôi phục tài sản về trạng thái như trước khi xảy ra tổn thất. Báo giá thường bao gồm:

• Phụ tùng thay thế: Đa phần là phụ tùng mới, không tính đến tình trạng cũ hay đã sử dụng của tài sản.
• Chi phí nhân công, sơn sửa: Gồm công lao động và các nguyên vật liệu cần thiết.

Dù phản ánh chi phí thực tế để sửa chữa tài sản, nhưng con số này thường cao hơn thiệt hại thực tế do không tính đến yếu tố khấu hao. Đây là lý do bảo hiểm TNDS không chi trả toàn bộ chi phí sửa chữa mà chỉ bồi thường giá trị thực tế của tài sản.

Định giá theo giám định của doanh nghiệp bảo hiểm

Theo quy định tại Điều 12 Nghị định 03/2021/NĐ-CP, doanh nghiệp bảo hiểm tự giám định để xác định mức độ tổn thất và thiệt hại thực tế.

• Cách tính: Tổng chi phí sửa chữa – Khấu hao phụ tùng thay mới.
• Lý do trừ khấu hao: Phù hợp với Điều 585 Bộ luật Dân sự 2015, bảo hiểm chỉ bồi thường giá trị thực tế của tài sản tại thời điểm xảy ra tổn thất, không phải chi phí để thay thế bằng tài sản mới hoàn toàn.

Khấu hao là một phần quan trọng trong việc xác định thiệt hại thực tế, nhằm đảm bảo người gây tai nạn không phải chi trả nhiều hơn giá trị thực tế của tài sản bị hư hỏng.

Bảo hiểm sẽ bồi thường theo phương pháp nào?

Trong các tranh chấp liên quan đến số tiền bồi thường, bảo hiểm TNDS thường sử dụng kết luận giám định của doanh nghiệp bảo hiểm làm căn cứ xác định.

• Kết luận định giá trong tố tụng hình sự: Chỉ áp dụng cho các vụ án hình sự, không liên quan trực tiếp đến các vụ tranh chấp dân sự.
• Chi phí sửa chữa thực tế: Luôn cao hơn thiệt hại thực tế, do đó bảo hiểm không chi trả toàn bộ mà chỉ thanh toán phần thiệt hại thực tế.
• Giám định của doanh nghiệp bảo hiểm: Đây là căn cứ pháp lý quan trọng để bảo hiểm tính toán và thực hiện chi trả bồi thường.

Công thức chung:
Số tiền bồi thường = Chi phí sửa chữa – Khấu hao phụ tùng.

Phần khấu hao thuộc trách nhiệm bên nào?

• Người bị thiệt hại (bên thứ ba): Trong trường hợp thông thường, bên thứ ba phải chịu phần khấu hao, vì không thể yêu cầu bồi thường bằng phụ tùng mới nếu tài sản cũ đã qua sử dụng. Điều này phù hợp với nguyên tắc “bồi thường thiệt hại thực tế”.
• Bảo hiểm vật chất: Nếu xe của bên thứ ba có bảo hiểm vật chất với điều khoản không khấu hao, phần khấu hao sẽ do công ty bảo hiểm vật chất chi trả.

Nếu bên thứ ba không đồng ý với việc tự chịu khấu hao, tranh chấp sẽ được đưa ra tòa án giải quyết.

Trách nhiệm của bảo hiểm vật chất khi thế quyền

Trong trường hợp bảo hiểm vật chất của bên thứ ba thế quyền để đòi bồi thường từ bên gây thiệt hại, chỉ phần thiệt hại thực tế (sau khi trừ khấu hao) mới được đòi. Việc yêu cầu bên gây thiệt hại chi trả toàn bộ chi phí sửa chữa là không đúng quy định.

Kết luận

Bảo hiểm TNDS luôn tuân thủ nguyên tắc bồi thường thiệt hại thực tế, bao gồm việc khấu trừ khấu hao phụ tùng thay thế. Điều này nhằm đảm bảo sự công bằng, tránh trường hợp bên thứ ba nhận được lợi ích cao hơn giá trị thực tế của tài sản.

Để tránh tranh chấp, các bên tham gia bảo hiểm nên hiểu rõ quyền và trách nhiệm của mình, đồng thời lựa chọn các sản phẩm bảo hiểm phù hợp như bảo hiểm vật chất không khấu hao nếu muốn tối ưu quyền lợi khi xảy ra rủi ro.